Wydawca treści
Rezerwaty przyrody
Rezerwaty to wydzielone obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych, zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Ogranicza się tam gospodarkę leśną.
Na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Dobrzany znajdują się następujące rezerwaty:
*„Głowacz" - rezerwat leśny o pow. 78,70 ha, utworzony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 11.04.1985 r. w celu zachowania rzeźby terenu charakterystycznej dla krajobrazu młodo-glacjalnego moreny czołowej charakteryzuje się licznymi wzniesieniami gdzie różnice poziomów sięgają do 30 metrów i nachyleniem stoków 10%. Najwyższe wzniesienie to góra Głowacz o wys. około 180 m n. p. m.
Na terenie rezerwatu występują torfowiska mszarne (największe o powierzchni 11ha) oraz mokradła śródleśne, które wraz z licznymi bezodpływowymi zagłębieniami wpisują się w jego krajobraz. Lasy, to zbliżone do naturalnych buczyny żyzne Melico-Fagetum i kwaśne Luzulo pilosae-Fagetum, olsy (torfowcowe i porzeczkowe) wraz z lokalną populacją gatunków roślin leśnych (podkolan biały, kruszczyk szerokolistny, czerniec gronkowy), oraz występującymi na powierzchni torfowiska (przygiełka biała, turzyca bagienna, rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna).
Największym walorem rezerwatu jest zróżnicowanie biotopów, dynamiczny charakter lasów pochodzących z samosiewów na dawnych gruntach porolnych, które ulegają spontanicznej renaturyzacji. W rezerwacie znajdują się trzy torfowiska (powstałe w wyniku lądowacenia jeziora) oraz mokradła (w czterech pokrytych roślinnością wodną i szuwarową nie występują procesy torfotwórcze ze względu na wahania poziomu wód).
Rezerwat przyrody posiada Plan ochrony rezerwatu zatwierdzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dn. 18 kwietnia 2017 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Głowacz” ( Dz. Urz. Woj. Zach. z 25 kwietnia 2017 r. poz. 1763).
* „Krzemieńskie Źródliska" - rezerwat przyrody nieożywionej o pow. 75,94 ha, utworzony Rozporządzeniem nr 62/2007 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 29.10.2007 r. w celu zachowania źródlisk z rzadkimi zespołami roślinnymi i ostoi fauny. W skład rezerwatu wchodzi zespół dobrze zachowanych źródlisk, małe jeziorko Chotom, przez które wody ze źródeł spływają do jeziora Krzemień i las na brzegu jeziora Krzemień.
W rezerwacie występują wychodnie warstw wodonośnych które rozwijają unikalne ekosystemy źródliskowe i bagienne. Uwagę należy także zwrócić na liczne wartości przyrodnicze. Najbogatszym zespołem roślinnym jest łęg olszowo-jesionowy. W drzewostanie dominuje olsza czarna. Dobrze wykształconą warstwę krzewów buduje: wawrzynek wilczełyko, jawor, leszczyna, trzmielina i porzeczka czarna. W warstwie zielnej występują: turzyca rzadkokłosowa i fiołek błotny. Na terenie rezerwatu stwierdzono blisko 170 gatunków grzybów makroowocnikowych.
Przyrodniczą wartość terenu podnosi lokalizacja w obszarach Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków – Ostoja Ińska PLB320008 oraz specjalny obszar ochrony siedlisk – Pojezierze Ińskie PLH320067.
* „Bórbagno Miałka" - Rezerwat powołano na podstawie Rozporządzenia Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 29 października 2007 r. (Dz. Urz. Woj. Zach. Nr 108 poz. 1875 z dnia 8 listopada 2007r.).
Rezerwat florystyczny zajmował powierzchnię 34,20 ha, celem ochrony zgodnie z rozporządzeniem było zachowanie boru bagiennego z rzadkimi gatunkami roślin naczyniowych i torfowców. Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 29 listopada 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Zach. Nr 108 poz. 5145 z dnia 8 listopada 2017 r.) powiększono zasięg rezerwatu do 49,82 ha, zmianie uległ rodzaj rezerwatu na torfowiskowy oraz zmodyfikowano cel ochrony na: zachowanie mozaiki siedlisk torfowiskowych i leśnych z charakterystyczną dla nich florą i fauną.
Rezerwat usytuowany jest na zachód od południowej odnogi jeziora Ińskiego. Wschodnia granica biegnie przez środek bagna, w części północnej i zachodniej graniczy z uprawami polnymi. Położony jest w woj. zachodniopomorskim, gminie Ińsko, obrębie ewidencyjnym Linówko. Heterogeniczność siedlisk oraz niejednorodne stosunki wodne są przyczyną jego dużej różnorodności florystycznej. Na wschód od rezerwatu znajdują się rozległe łąki z zagłębieniami otoczonymi zaroślami wierzbowymi wypełnionymi wodą lub porośniętymi szuwarem turzycowym. Pozostałości boru bagiennego znajdują się głównie w części zachodniej i północnej kompleksu leśnego. W rezerwacie występuje: bagno zwyczajne, borówka bagienna, żurawina błotna, wełnianka pochwowata, pływacz zwyczajny, turzyca ciborowata, turzyca pospolita, turzyca długokłosa i turzyca pęcherzykowata, oraz wrzos zwyczajny. Warstwę mszystą stanowią torfowce
Podmokły teren rezerwatu jest lokalną ostoją zwierzyny w polnym krajobrazie terenów pomiędzy wsiami Ścienne i Linówko.
Rezerwat posiada Plan ochrony rezerwatu zatwierdzony Zarządzeniem Nr 15/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dn. 28 maja 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Zach. z 2013 r. poz. 2206), zmieniony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 31 marca 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Zach. z 2017 r. poz. 1512).
Przyrodniczą wartość terenu podnosi lokalizacja w obszarach Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków – Ostoja Ińska PLB320008 oraz specjalny obszar ochrony siedlisk – Pojezierze Ińskie PLH320067.
Najnowsze aktualności
Pierwszy rezerwat przyrody w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych” otwarty na Podkarpaciu
Pierwszy rezerwat przyrody w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych” otwarty na Podkarpaciu
Pierwszy rezerwat przyrody w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych” otwarty na Podkarpaciu 04.12.2024 drukuj „Mur Krzeczkowski” uroczyście otwiera listę 100 nowo powołanych rezerwatów. To także setny rezerwat przyrody na obszarze Podkarpacia. Leśnicy w ramach jubileuszowej inicjatywy zgłosili ponad 200 propozycji terenów do objęcia ochroną rezerwatową. 4 grudnia 2024 r., RDOŚ w Rzeszowie uroczyście podpisał akt ustanowienia rezerwatu „Mur Krzeczkowski”.
W ślad za nim, w całym kraju, regionalni dyrektorzy ochrony środowiska złożyli podpisy pod aktami ustanawiającymi rezerwaty na obszarze województw, w których są gospodarzami. Powierzchnia 53 nowych rezerwatów obejmuje obszar ponad 3 400 ha. To około 3% aktualnej powierzchni leśnej objętej ochroną rezerwatową.
-Dziś, wraz z ustanoweniem rezerwatu „Mur Krzeczkowski”, rozpoczynamy proces ustanawiania pierwszych 53 rezerwatów. To symboliczny moment - ponad 100 kolejnych rezerwatów powstanie w ciągu najbliższych miesięcy, wypełniając tym samym obietnicę „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych” - powiedział dr Piotr Otawski, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podczas uroczystego podpisania aktu utworzenia rezerwatu 4 grudnia br.
Proces powoływania rezerwatów przyrody jest czasochłonny i skomplikowany. Do regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, od leśników z całej Polski, wpłynęło w tym roku ponad 200 propozycji ustanowienia nowych rezerwatów w całym kraju. Kolejnym krokiem w tym procesie były konsultacje społeczne, które RDOŚ ogłosiły na swoich obszarach. Wszystkie opinie, które wpłynęły podczas konsultacji stanowiły podstawę do gruntownej analizy. Całość procesu konsultacji została zebrana w raportach dostępnych dla wszystkich na stronach regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych.
Następnym etapem były wspólne wizje terenowe leśników i pracowników RDOŚ w planowanych rezerwatach. Aktualnie w Regionalnych Dyrekcjach Ochrony Środowiska trwają prace nad przygotowaniem kolejnych zarządzeń wyznaczających poszczególne rezerwaty.
Pierwsze 53 rezerwaty, na czele z nowym rezerwatem „Mur Krzeczkowski”, 4 grudnia br. zostały kolejno powołane w całym kraju.
- Lasy Państwowe „skrywają” wiele cennych i unikatowych przyrodniczo miejsc. Takie perełki, jak znajdujący się na terenie leśnictw Krzeczkowa i Cisowa w Nadleśnictwie Krasiczyn, powoływany dziś rezerwat, jest ogromną wartością przyrodniczą. Lokalni leśnicy dbali o to szczególne miejsce od wielu lat. Jako Lasy Państwowe jesteśmy wykonawcą zadań powierzanych nam przez państwo. Zwłaszcza tych zadań, które są wyrazem troski o przyrodę. Każdy z nas – leśników – rozumie i docenia ogromną wagę konieczności ochrony takich miejsc i czuje się za nie odpowiedzialny, zarówno służbowo, jak i moralnie – bo leśnicy to przede wszystkim przyrodnicy – podsumował Witold Koss - Dyrektor Generalny Lasów Państwowych.
-To wyjątkowa chwila i wyjątkowe wydarzenie, swego rodzaju nowa karta w historii rezerwatów, jak i ochrony przyrody na Podkarpaciu. Ten setny rezerwat jest początkiem nowej drogi w ochronie podkarpackiej przyrody - powiedział dr Sławomir Serafin, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie składając podpis na zarządzeniu wyznaczającym nowy rezerwat „Mur Krzeczkowski”.
Co charakteryzuje rezerwaty i kto je wyznacza?
Rezerwaty przyrody obejmują obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, które wyróżniają się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
Wyznaczają je Regionalni Dyrektorzy Ochrony Środowiska, w oparciu o wnioski złożone przez wnioskodawców. Proces ten odbywa się na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody. Inicjatorami utworzenia rezerwatów przyrody bardzo często są leśnicy, którzy na co dzień pracują z przyrodą i identyfikują jej najcenniejsze fragmenty. Obecnie w Polsce mamy około 1500 rezerwatów przyrody, a ponad 1300 z nich znajduje się na terenach zarządzanych przez Lasy Państwowe.
-Rezerwaty przyrody to utrwalone w naszej historii formy ochrona przyrody. Proces ich tworzenia rozpoczął się ok. 100 lat temu. Na przestrzeni lat ochroną przyrody zajmowali się leśnicy, naukowcy i urzędnicy, ale także działacze społeczni - wyjaśniła dr inż. Agnieszka Marcela Regionalny Konserwator Przyrody w Rzeszowie, nawiązując do historii rezerwatów.
Rezerwat „Mur Krzeczkowski”. Powierzchnia i lokalizacja rezerwatu
Rezerwat przyrody „Mur Krzeczkowski” zajmuje powierzchnię 62,44 ha i administracyjnie leży na terenie m. Krzeczkowa w gminie Krasiczyn. Grunty wchodzące w skład rezerwatu znajdują się w zarządzie PGL LP Nadleśnictwa Krasiczyn, zaś zgodnie z podziałem powierzchniowym przyjętym w Planie Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Krasiczyn na lata 2018-2027, zlokalizowany jest w leśnictwach Krzeczkowa i Cisowa. Rezerwat przyrody „Mur Krzeczkowski” leży w obrębie obszarów Natura 2000: Pogórze Przemyskie PLB180001 i Ostoja Przemyska PLH180012.
Charakterystyka obszaru
Rezerwat chroni unikalną wychodnię skalną – skarpę denudacyjną typu „kuesta”, zbudowaną z twardych margli krzemionkowych rozpadający się na ostrokrawędzisty gruz. Formacja ta powstała w wyniku długotrwałych procesów geologicznych, które poprzez powolną erozję okalających rezerwat, bardziej miękkich warstw skalnych, wypreparowały charakterystyczny skalny mur. Charakterystyczne „tektoglify” na powierzchni skał to ślady ruchów tektonicznych masywu oraz poślizgu warstw skalnych, które tworzą fascynujące wzory. Wokół formacji rośnie buczyna karpacka, a jednym z ciekawszych elementów flory jest języcznik zwyczajny Asplenium scolopendrium.
Języcznik zwyczajny to roślina, która preferuje wilgotne, zacienione stanowiska, szczególnie na stromych, skalistych zboczach. W rezerwacie „Mur Krzeczkowski” znajduje dla siebie idealne warunki, porastając strome, skalne zbocza wychodni, gdzie gleba jest cienka, a wilgotność względnie wysoka. Ta rzadko spotykana roślina jest cennym elementem flory rezerwatu.
Rezerwat już wcześnie był przedmiotem zainteresowania naukowego. Jego unikalna forma geologiczna została odnotowana m.in. w Przeglądzie Geologicznym (Nr 6, czerwiec 1988) oraz w Przewodniku LIX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego.
Na terenie rezerwatu znajduje się stanowisko dokumentacyjne „Mur Krzeczkowski”, stanowiące cenne źródło wiedzy o geologii tego obszaru. Powstało ono w 2007 r. i zajmuje powierzchnię 0,45 ha.
Uzasadnienie ochrony
Celem ochrony w rezerwacie przyrody jest zachowanie skarpy denudacyjnej typu „kuesta”, zbudowanej z twardych margli krzemionkowych oraz stanowisko języcznika zwyczajnego Asplenium scolopendrium.